Bộ phim đầu tiên về đề tài chiến tranh của đạo diễn Phùng Tiểu Cương đã đưa tên tuổi Zhang Hanyu lên hàng sao trong nền điện ảnh Hoa ngữ. Đây là một trong những phim đầu tiên phản ánh trung thực nhất cuộc nội chiến tại Trung Quốc trong thập niên 1940.

Có thể nói những cảnh quay trong Assembly gây ấn tượng mạnh vào thị giác và tình cảm của người xem. Người ta không khỏi ngỡ ngàng khi chứng kiến những trận chiến khốc liệt trên màn ảnh. Hàng trăm người lính với khuôn mặt lấm lem máu và bùn đất, hàng chục xe tăng nổ tung giữa trận địa, những công sự ngổn ngang xác chết, vô số đám khói đen bay lên từ bãi chiến trường - tất cả đều sống động và chân thực như thể chúng được lấy ra từ một bộ phim tư liệu nào đó. Với Assembly, đạo diễn Phùng Tiểu Cương đã chứng minh khả năng làm phim về đề tài chiến tranh và sự tỉ mỉ của ông trong từng cảnh quay. Màu xám bao phủ màn ảnh từ đầu đến cuối. Cùng với màu trắng của tuyết và màu đen của than, nó tạo nên cảm giác bi hùng trong tâm trí khán giả.

Lời thoại trong Assembly được viết theo phong cách phương Tây, với những câu nói đơn giản nhưng hàm xúc và đầy trí tuệ. Khán giả khó mà đoán trước được các nhân vật sẽ nói gì, nhưng khi nghe xong câu thoại, hẳn không ít người sẽ cảm thấy khâm phục tài năng của đội ngũ viết kịch bản. Phim có nhiều tuyến nhân vật, nhưng mỗi nhân vật đều có tính cách đặc thù không thể lẫn với người khác. Ngoài hình ảnh, nhạc nền của phim đóng vai trò quan trọng trong việc dẫn dắt tình cảm của người xem. Những giai điệu êm đềm, sâu lắng giúp người ta cảm nhận được nỗi đau của nhân vật, sự quý báu của những giây phút lặng im tiếng súng.

Năm 1948, cuộc nội chiến giữa Đảng Cộng sản và Quốc dân đảng ở Trung Quốc bước vào giai đoạn ác liệt chưa từng có. Cốc Tử Địa (Zhang Hyanu đóng) là chỉ huy của đại đội 9, tiểu đoàn 3, trung đoàn 139, sư đoàn 2 biệt phái của quân đội nhân dân Trung Hoa. Mùa đông năm ấy, sau khi tham gia chiến dịch Huaihai – một trong những trận đánh đẫm máu nhất trong cuộc nội chiến – đơn vị 116 người của anh chỉ còn 47 người. Sau trận đánh, Cốc Tử Địa bị giam 3 ngày vì bắn tù binh và lấy quân trang của họ để trang bị cho binh lính dưới quyền.

Trong phòng giam, Cốc Tử Địa kết bạn với Wang Jincun, một giáo viên tình nguyện nhập ngũ. Jincun bị tống giam vì tội hèn nhát trong chiến đấu. Hết thời hạn kỷ luật, Tử Địa và 46 binh sĩ trong đại đội nhận nhiệm vụ mới: bảo vệ mỏ than ở bờ phía nam sông Wen. Anh yêu cầu đại tá Lưu, chỉ huy sư đoàn, để Wang Jincun làm chính trị viên đại đội. Đại tá Lưu ra lệnh: Đại đội 9 chỉ được phép rút khỏi bờ sông khi nghe thấy tiếng kèn báo hiệu tập kết về trung đoàn. Nếu không nghe thấy tiếng kèn, đơn vị của anh phải chiến đấu cho đến khi người cuối cùng ngã xuống.

Mặc dù phải đối mặt với hàng nghìn quân Quốc dân đảng nhưng 47 chiến sĩ của đại đội 9 không hề nao núng. Họ đẩy lùi đợt tấn công đầu tiên của đối phương. Nhưng nhờ áp đảo về số lượng, lại có sự hỗ trợ của xe tăng và trọng pháo, quân Quốc dân đảng dần dần chiếm ưu thế trên trận địa. Những người lính còn sống của đại đội 9 chờ đợi tiếng kèn ra lệnh rút quân trong vô vọng. Họ cầu xin đại đội trưởng phát lệnh rút quân, nhưng anh kiên quyết từ chối vì chưa nghe thấy tiếng kèn. Cốc Tử Địa tuyên bố ai nghe thấy tiếng kèn có thể rời công sự, nhưng không ai rút lui. Lần lượt từng người ngã xuống cho đến khi chỉ còn Tử Địa và Wang Jincun. Không muốn kẻ thù tìm thấy xác anh em, Wang Jincun nổ bộc phá làm sập hầm khi quân Quốc dân đảng phát động đợt tấn công thứ ba.

Cốc Tử Địa là người duy nhất sống sót sau trận đánh. Quân phục đã rách nát nên anh mặc một bộ quân phục Quốc dân đảng để chống rét. Khi Vệ quốc quân đến nơi thì anh đã bất tỉnh. Nhìn thấy bộ quân phục Quốc dân đảng trên người Tử Địa, họ bắt anh làm tù binh và đưa anh tới một bệnh viện quân sự để điều trị vết thương. Tại đây, Cốc Tử Địa thất vọng khi biết rằng người ta không hề tìm thấy bất cứ tài liệu nào chứng minh sự tồn tại của trung đoàn 139. Điều đó đồng nghĩa với việc chẳng ai tin anh là sĩ quan quân đội nhân dân Trung Hoa.

Thay vì quay về cuộc sống đời thường, Tử Địa tình nguyện tham gia chiến đấu tại mặt trận Triều Tiên vào năm 1950 trong một đơn vị pháo binh. Trong một trận đánh quan trọng, anh mất con mắt bên phải sau khi cứu sống một sĩ quan trẻ tên Zhao Erdou. 5 năm sau, Tử Địa quay trở lại mỏ than bên bờ sông Wen để tìm xác 47 đồng đội để họ có thể nhận danh hiệu liệt sỹ. Mỏ than được khai thác trở lại nên việc tìm kiếm trở nên cực kỳ khó khăn. May mắn thay, anh tìm thấy người vợ góa của chính trị viên Wang Jincun.

Với sự giúp đỡ của Zhao Erdou - lúc này đã đeo hàm đại tá và chỉ huy một sư đoàn - anh tìm thấy ngôi mộ của đại tá Lưu trong nghĩa trang liệt sĩ của địa phương. Người trông coi nghĩa trang từng là cận vệ của đại tá Lưu. Anh này cho biết đại tá Lưu chết khi chỉ huy quân tiếp viện tới mỏ than. Trước đó, ông không cho thổi kèn rút quân bởi nếu làm vậy, con đường rút lui duy nhất của trung đoàn 139 sẽ bị cắt đứt. Tử Địa nổi điên khi biết Lưu để đại đội 9 hy sinh để bảo đảm an toàn cho trung đoàn.

Tình hình ngày càng trở nên tồi tệ khi người ta không tìm thấy bằng chứng về sự tồn tại của trung đoàn 139. Những sĩ quan do cấp trên cử xuống điều tra chỉ muốn ép Tử Địa thừa nhận rằng anh là quân Quốc dân đảng. Bỏ qua mọi sự nghi kỵ, Tử Địa dọn ra mỏ than ở. Ngày nào anh cũng đào bới từ mờ sáng tới khi tối mịt với hy vọng tìm được nấm mồ chung của 47 đồng đội. Người đại đội trưởng anh dũng năm xưa cảm thấy đau xót vì chiến công của những người anh em đã ngã xuống không được công nhận. Liệu anh có tìm thấy nơi chôn cất họ?

                                                                                                                                 ( Theo Phimanh.vnexpress.net)